Yelda Başaran 
Ömür GEDİK
Savaş ÖZBEY
Bir yıl boyunca doğum kontrol implantının yeri bulunamadı | Sonunda akciğerlerinde olduğu tespit edildi ama çıkarılırsa ölümcül olabilir…
Birleşik Krallık’ta yaşayan 29 yaşında iki çocuk annesi Rebecca Hardy, 3 yıl önce doğum kontrol implantı taktırdı. 3 yıl sonra kolundaki implantın çıkarılması için hastaneye gitti ama doktoru ve diğer birçok sağlık görevlisi implantın yerini bir türlü bulamadı. 1 yıl sonra cihaz kadının akciğerlerinde bulundu ancak çıkarılması durumunda atardamarın yırtılmasından korkuluyor.
En etkili doğum kontrol yöntemlerinden biri olan deri altı implantı, her gün hap almaya ihtiyaç duyulmadığı için konforlu bir doğum kontrol yöntemi. Cilt altına yerleştirilen ve hormon içeren küçük, ve elastik çubuk, günlük hormon salınımı yaparak gebeliği önlüyor.
“Doğum kontrol implantı progestojeni yavaş yavaş vücuda salarak hamileliği önlemeye yardımcı olur. Çalışmalar, progestojenin yumurtalıkların her ay yumurta salmasını durdurduğunu ve implantın hamileliği önlemede yüzde 99 etkili olduğunu gösteriyor. Plastik cihaz yaklaşık 4 cm uzunluğunda bir kibrit çöpü büyüklüğünde. Cihaz koldaki derinin altına yerleştiriliyor. NHS'ye göre üç yıla kadar orada kalabiliyor.”
Doğum kontrol implanları pek çok kişi tarafından güvenle kullanılıyor ancak Birleşik Krallık’ta Nottinghamshire'da yaşayan iki çocuk annesi Rebecca Hardy, 3 yıl önce taktırdığı doğum kontrol implantı yüzünden zor zamanlar geçiriyor.
Tekrar Hhamilelik düşündüğü için artık cihazı çıkartmak isteyen Hardy hastaneye gitti ancak sağlık görevlileri, kolun üst kısmında küçük, sert bir kibrit çöpü gibi dokunulduğunda fark edilen cihazı yerinde bulamadı. Cihaz aynı zamanda yapılan göğüs taramasında da görüntülenmedi.
1 YIL BOYUNCA NEREDE OLDUĞUNU BULAMADILAR
Genç kadın, tam bir yıl boyunca implantın nerede olduğunu öğrenemedi. Sonunda doktorlar, cihazın kanı kalpten akciğerlere taşıyan kritik kan damarları olan pulmoner arterlerden birinde buldular.
ÇIKARILMASI DURUMUNDA ATARDAMAR YIRTILABİLİR
Genç kadın kaybolan doğum kontrol implantının akciğerlerinde olduğunu öğrenince dehşete kapıldı. Hardy, doktorların kendisini implantın çıkarılmasının potansiyel tehlikeleri konusunda uyardığını, çıkarılması durumunda atardamarın yırtılmasından korktuklarını, bu nedenle onu olduğu yerde bırakmaya karar verdiklerini iddia ediyor.
Hardy, bu gerçeği öğrendikten sonra yaşadıklarını Daily Mail’e şu sözlerle anlattı:
“Doktorlar bana, implantı çıkarmaya çalışma seçeneğini sundu ancak bunun çok tehlikeli bir prosedür olduğunu söyledi. Çıkarılmaya çalışılması durumunda benim için işleri daha da kötüleştirebilir ve atardamarımı yırtabilir. Yıllar boyunca hiçbir sorun ya da herhangi bir belirti yaşamadığım için implantı olduğu gibi bırakmayı, risk almamayı kabul ettim çünkü düşünmem gereken iki çocuğum var.”
“Doğum kontrol implantı yerinden çıkan tek kadın Hardy değil. 2019'da Portekiz'de 31 yaşındaki bir kişinin de aynı şekilde akciğerlerindeki implantın çıkarılması gerekmişti.”
Hikayesini TikTok'ta paylaşan Hardy, 2018 yılında implantın üst koluna yerleştirilmesinin ardından endişelendiğini, sol kolunu hiç hissetmediğini hatırlıyor.
Hardy, ertesi gün bu durumu söylemek için kliniği aradığını, ona biraz beklemesi gerektiğini ama hâlâ kolunu hissetmezse tekrar aramasını söylediklerini belirtti. O ayın sonunda kontrol için kliniği gittiğinde kendisine endişelenmesine gerek olmadığını, bunun sadece derin bir implant olduğunu söylediklerini iddia etti. Buna rağmen Hardy, ama yıllar geçtikçe bu konuda hep endişeliydi.
Hardy, Mart 2021’de implantın olması gerektiği yerde olmadığının anlaşıldığını, o gün çok korktuğunu ve endişelendiği için ağlamaya başladığını, sadece paniğe kapılmakla kalmadığını, bilgisayarlı tomografi (CT) taraması ve röntgen sonuçlarını haftalarca beklemek zorunda kaldığını, bir yıl kadar implantının nerede olduğunu öğrenemediğini söyledi.
Yapılan tetkikler sonucunda çıkan raporlarda implantın yerleştirme sırasında veya hemen sonrasında kan damarlarından, kalbinin sağ tarafından ve atardamardan geçmiş olmasının muhtemel olduğu belirtildi.
TEKRAR HAMİLE KALABİLİR AMA UZUN SÜREBİLİR
Doktorlar Hardy’e hamile kalabileceğini, hormonların tamamen bitmesinin yaklaşık sekiz yıl sürebileceğini, daha fazla çocuk sahibi denemek isterse ona destek olabileceklerini söyledi.
SON DERECE NADİR BİR KOMPLİKASYON
Uzmanlar bunu implantın takılmasıyla ilgili son derece nadir fakat bilinen bir komplikasyon olarak nitelendiriyor ve genç kadının son derece talihsiz olduğunu belirtti.
Hardy’nin göğsüne yerleşmiş implantın röntgen görüntüsünü de paylaştığı videosu TikTok'ta şu ana kadar 1,2 milyondan fazla izlendi.
Hardy, hayatına devam etmeye çalışırken bu durumun kalıcı etkileri yüzünden ne kadar üzüldüğünü şu sözlerle anlattı. “Yıllar boyunca yaşanan bu durum ve bunun sonsuza kadar içimde olduğunu bilmek şu anda kendimi çok depresif hissetmeme neden oluyor. Tekrar hamile kalmamın uzun zaman alacağını öğrendiğim için duygusal olarak yıkıldım ama sadece olumlu düşünmeye çalışıyorum.”
Nottingham Üniversitesi Hastaneleri Ulusal Sağlık Sistemi sözcüsü Hardy'nin yaşadıkları ile ilgili şunları söyledi:
“Ne yazık ki implant migrasyonu 1,3 milyonda 1 nadir bir bilinen komplikasyondur. Birleşik Krallık İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu (NHRA), 2016 yılında risk hakkında bir güvenlik uyarısı yayınladı.” İmplantların kaybolması çok nadir olmasına rağmen, Hardy'nin vakasında olduğu gibi, birkaç vakada implantın akciğerlere ulaşmasının mümkün olduğu kaydedildi.
Bildirilen ilk implant migrasyonu vakası 2014 yılında gerçekleşti. Britanya Radyoloji Enstitüsü'nün 2021'de yayınladığı rapora göre 11 vaka daha bildirildi.
Peki, bu yöntem ne kadar güvenilir?
Yüzde yüz koruma sağlar mı?
Kişi implantın kaydığını anlar mı?
İmplantın kaydığından şüphelenilirse ne yapılır?
Doğum kontrol yöntemi olarak deri altı implantı tercih eden ya da bu yöntemi kullanmayı düşünen kişileri tedirgin eden bu durumu Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Kağan Kocatepe ile konuştuk.
Kocatepe, hiçbir doğum kontrol yönteminin %100 koruyucu özelliği olmadığını ancak implantların %99'luk koruma yüzdesi ile oldukça iyi koruyan yöntemlerden biri olduğunu belirterek söze başladı.
SPİRAL GİBİ YERİNDEN OYNAYABİLİR
Deri altı implantların aynen rahim içine takılan spiral gibi yerinden oynama, kayma, hatta çok uzaklara taşınma ihtimalinin olduğunu söyleyen Kocatepe, rahim içinde takılan spiralin de rahim duvarını delerek karın boşluğuna düşebildiğini, bu durumda ameliyatla çıkarılması gerektiğini belirtti.
Deri altı implantların kayma olasılığı son derece az olduğunu belirten Kocatepe, ülkemizde 2000'li yıllarda cilt altında kaybolduğu için tomografi ile bulunan, ancak yağ dokusu içinde olduğu için hastaya hiçbir zarar vermemesi nedeniyle çıkarılmasına gerek duyulmayan deri altı implant olayının gazete ve TV’lerde oldukça çalkantılara yol açtığını hatırlattı.
“Komşu organlar dışında enteresan bir şekilde implantların takıldıkları yerdeki bir damarın duvarını yavaş yavaş eriterek onun içine bile girebildikleri ve hatta o damardan kalbe, kalpten de akciğer ana atardamarına bile ilerleyebildikleri yönünde tıbbi vaka takdimleri de ortaya çıkmaya başladı.”
Dr. Kağan Kocatepe, kendi araştırdığı kadarı ile bugüne kadar literatürde 14 tane akciğer atardamarına (pulmoner arter) yerleşmiş implant olgusu olduğunu, bunun da takılan implant sayısı ile orantıldığında 1.1 milyonda bir olasılığa denk geldiğini yani oldukça düşük bir olasılık olduğunu belirtti.
Eğer implant yerinde kayma olduğundan şüphelenilirse ne yapılır? Kişi implantın kaydığını anlar mı? Bu durumda ne yapması gerekir?
Bu sorumuza Kocatepe şöyle yanıt verdi:
"İmplant takıldıktan sonra belli aralıklarla kadının cilt altında o kibrit büyüklüğünde yarı sert kıvamlı implantı parmaklarıyla kontrol etmesinde fayda vardır. Eğer implant eline gelmiyorsa o zaman doktora başvurulmalı. İmplant ele gelmiyorsa o zaman tabii ki doktora başvurmak gerekir. İmplant ele gelmediğinde bile çoğu durumda doktor onu zaten kendi el muayenesi ile bulacaktır."
Kocatepe, bahsi geçen olguda olduğu gibi implantın hiçbir şekilde görülemediği durumlarda tomografi ve diğer radyolojik yöntemlerle implantın yerinin çoğunlukla belirlenebildiğini ifade etti ve ekledi:
"Araştırdığım kaynaklara göre implant kaymasının üzerinden ne kadar uzun süre geçerse hayati tehlike o kadar azalır çünkü vücut damar içindeki implantın üzerini örtmekte ve onu artık bir tehdit olmaktan çıkarmaktadır ve bu durumda ameliyat da önerilmez. Ancak yeni takılmış ve damar içine kaydığı saptanmış bir implantın çıkarılması için sıklıkla ameliyat önerilir ve önerilen ameliyat da sıklıkla açık kalp ameliyat olur.
Kocatepe , bu doğum kontrol yönteminin oldukça yüksek güvenilirliği olduğunu, kayma olasılığının da son derece az olması nedeniyle tercih edilebilecek ve bir gebelikten koruma yöntemi kullanmak isteyen kadının aynen rahim içine takılan spiral gibi rahat bir şekilde kullanılabilecek bir yöntem olduğunu ifade etti.